Snobizm językowy i nie tylko. Na czym polega snobizm?

Snobizm to zjawisko, które uważane jest za wyjątkowo negatywne i szkodliwe w kontekście społeczeństwa. Snob to osoba, która udaje kogoś innego niż jest naprawdę, tylko po to, by wywrzeć korzystne wrażenie na innych ludziach. Wszystko po to, by poczuć się bardziej wartościową osobą od innych. Snobizm może przejawiać się nie tylko poprzez zachowania, ale także poprzez udawane zainteresowania czy posiadanie różnych przedmiotów. Mają one sugerować, że dana osoba znajduje się na wyższej pozycji w społecznej hierarchii. Warto przyjrzeć się temu zjawisku nieco bliżej.

Czym jest snobizm?

Snob jest osobą, która chce udowodnić innym, że posiada umiejętności, wiedzę, cechy charakteru lub upodobania szczególnie cenione w danym, elitarnym środowisku. Snobizm często spowodowany jest ludzkim wstydem, a także obawą przed ośmieszeniem lub uznaniem za gorszego, słabszego, biedniejszego człowieka. 

Definicja podana przez słownik języka polskiego PWN głosi, że snobizm to postawa, która charakteryzuje się naśladowaniem poglądów i gustów, a także wzorowaniem się na rzeczach uważanych za elitarne oraz pozowanie na znawcę danej dziedziny, bez posiadania odpowiedniej wiedzy. Wbrew pozorom, snobizm, także snobizm językowy, nie jest przypisany wyłącznie dla osób o małym poziomie inteligencji, które bezkrytycznie podchodzą do naśladowania innych. Z racji tego, że snobizm często jest efektem niskiego poczucia własnej wartości i kompleksów, może stać się udziałem także ludzi na pozór rozgarniętych. 

Kogo można nazwać snobem?

Specjaliści twierdzą, że snob to osoba, której aktywność społeczna w ogromnej części jest na pokaz, nie jest zgodna z jej wiedzą, zainteresowaniami oraz kwalifikacjami. W dużym skrócie – snob to osoba, która chce w oczach innych osób uchodzić za lepszą, szlachetniejszą, bogatszą, mądrzejszą i ważniejszą niż jest w rzeczywistości. Snob obsesyjnie dba o zachowanie pozorów i wciąż dostarcza swojemu otoczeniu dowodów, które miałyby świadczyć o jego wyższym statusie społecznym lub poziomie obycia. To pociąga za sobą kolejne konsekwencje – z racji tego,że snob bardzo boi się wpadek i konfrontacji ze swoimi niedoskonałościami, często eliminuje ze swojego najbliższego otoczenia te osoby, które mogłyby go zdemaskować w oczach innych. Jak widać, snobizm bywa bardzo niebezpieczną postawą społeczną i warto go piętnować. Niezależnie od tego, czy chodzi o snobizm językowy, czy też inne jego postacie, nigdy nie jest on zjawiskiem pozytywnym.

Trzeba zdawać jednak sobie sprawę z tego, że rozpoznanie snoba wcale nie jest tak łatwe, jak mogłoby się wydawać, zwłaszcza jeśli nie jest się ekspertem w danej dziedzinie. Wcale nie jest bowiem tak, że snob nie dysponuje żadną wiedzą i umiejętnościami – wśród snobów zdarzają się także osoby bardzo wykształcone, które jednak pozują na bardziej wartościowe i nadmiernie demonstrują swoje zasoby wiedzy. Tymczasem prawdziwi eksperci nie czują potrzeby udowadniania swojej mądrości, rzadko okazują też wyższość wobec innych ludzi. Ze snobem jest dokładnie przeciwnie – jego głównym zajęciem jest dbanie o pozory.

Czym jest snobizm językowy?

Jedną z odmian snobizmu jest snobizm językowy, o którym mówi się stosunkowo rzadko. Według przeprowadzonych badań w codziennej komunikacji wcale nie trzeba dysponować wyjątkowo rozbudowanym zasobem słownictwa, by móc przekazać komuś konkretną i rzetelną informację. Teoretycy języka angielskiego twierdzą, że przy znajomości zaledwie tysiąca wyrazów można nawiązać podstawowy kontakt z innymi ludźmi. 

Przeciętny człowiek w codziennej komunikacji nieskomplikowanych wyrażeń, aby opisać swoje codzienne czynności i uczucia. Trzeba wziąć pod uwagę to, że rozważny i minimalistyczny dobór słów sprawia, że każdy rozmówca jest w stanie zrozumieć przekaz, a komunikacja staje się o wiele łatwiejsza.

Istnieją jednak jednostki, które kładą duży nacisk na poszerzanie swojego zasobu słownictwa. Oczywiście, samo w sobie nie jest to niczym złym, bowiem język polski jest bardzo rozbudowany i z pewnością warto zagłębić się w nim nieco bardziej. Poznawanie i poszukiwanie niepospolitych słów bez wątpienia poszerza horyzonty oraz wzbogaca słownictwo, jednak w działaniu tym warto zachować umiar, by nie wyjść na językowego snoba. Bardzo ważne jest umiarkowanie w korzystaniu z archaicznych, rzadko używanych słów. Osoby, które chcą pokazać swoją lingwistyczną przewagę nad innymi, często zaliczają wpadki.

Używanie wysublimowanego słownictwa, a także zapożyczeń i wyrazów obcych w celu wywyższania się nad rozmówcą wcale nie jest zjawiskiem szlachetnym – co najwyżej może utrudnić znacząco komunikację i sprawić, że przekaz stanie się zupełnie nieczytelny.

Jakie są inne rodzaje snobizmu?

Snobizm językowy to nie jedyny rodzaj snobizmu, jaki można wyróżnić. Często spotykany jest snobizm na bogactwo – jest to sytuacja, w której dana osoba udaje bardziej zamożną niż jest w rzeczywistości. Co ciekawe, zjawisko to dotyczy głównie osób, które nie mogą narzekać na swój status materialny, jednak wciąż czują, że muszą swoje bogactwo demonstrować, tak aby móc zaimponować osobom w swoim najbliższym otoczeniu. W takiej sytuacji snob, który i tak posiada pieniądze, koniecznie chce być zaliczany do wyższej klasy społecznej – jest to sposób na pokonanie swoich kompleksów.

Snobizm artystyczny to sytuacja, kiedy dana osoba chce w swoim środowisku uchodzić za artystę – Niestety, bywa to bardzo zabawne, a to z racji tego, że wiele osób ma fałszywe wyobrażenia o tym, jak powinien wyglądać typowy artysta. W środowiskach artystycznych pewno jest snobów, którzy chcą swój talent udowodnić poprzez ekstrawagancki ubiór, dziwny sposób bycia, arogancję oraz bywanie na odpowiednich imprezach towarzyskich. Tymczasem trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że prawdziwy artysta często jest osobą ubraną całkiem zwyczajnie, niepozorną i ginącą w tłumie.

Ludzie często stają się snobami na skutek podejmowanych przez siebie decyzji życiowych. Przykładowo – Polacy na emigracji bardzo często udają rodowitych Anglików, wstydzą się swojego pochodzenia. Z dnia na dzień zapominają języka polskiego, zrywają kontakty z rodakami i, jeśli tylko to możliwe, wszędzie wtrącają angielskie zwroty. Podobnie bywa z ludźmi, którzy pochodzą ze wsi i przenieśli się do większego miasta. Są to osoby, dla których społeczność miejska stoi o wiele wyżej w hierarchii, dlatego odcinają się od swojego dotychczasowego środowiska i pomimo swojego pochodzenia, gardzą ludźmi ze wsi.

Jak widać, snobizm wcale nie jest tak rzadkim zjawiskiem, jak mogłoby się wydawać. Oczywiście, każdy człowiek w pewien sposób stara się imponować innym i prezentować się od jak najlepszej strony, jednak trzeba zachować w tym pewien umiar, by nie wyjść właśnie na snoba, który dla utrzymania pozorów zrobi wszystko. Snobizm językowy, materialny, artystyczny – niezależnie od rodzaju zjawiska, należy je bezwzględnie potępiać.